بررسی علل وقوع آتشسوزی در پتروپالایش شوشتر
مقدمه: حادثه آتشسوزی در شرکت پارس پتروپالایش شوشتر، بار دیگر اهمیت رعایت اصول ایمنی در صنایع پتروشیمی را برجسته کرده است. این حادثه به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی در سوختگیری و برخورد تانکر با مخازن بنزین رخ داده است و باعث چندین مصدومیت شده است. در ادامه، به بررسی عوامل ایجاد آتشسوزی در این نوع صنایع، معرفی سیستمهای تشخیص آتش (F&G) و همچنین معرفی سیستمهای مناسب اطفای حریق خواهیم پرداخت.
حادثه آتشسوزی در شرکت پتروپالایش شوشتر شامگاه سهشنبه، به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی در فرآیند سوختگیری و برخورد یک تانکر با مخازن بنزین رخ داد. این حادثه باعث انفجار و گسترش سریع آتش در منطقه شد. با ورود بهموقع نیروهای امدادی و همکاری واحدهای HSE (بهداشت، ایمنی و محیطزیست)، تلاشها برای جلوگیری از سرایت آتش به سایر مخازن موفقیتآمیز بود و حریق بهطور کامل مهار شد. مقامات محلی تأکید کردند که علت اصلی این حادثه، بیتوجهی به نکات ایمنی بوده است. این رویداد بار دیگر بر اهمیت استفاده از سیستمهای پیشرفته تشخیص و اطفای حریق در صنایع پتروشیمی تأکید میکند، زیرا این سیستمها نقش کلیدی در کاهش خسارات و تضمین ایمنی در چنین محیطهای پرخطر دارند.
عوامل احتمالی ایجاد آتشسوزی در پتروپالایشگاه:
پتروپالایشگاهها به دلیل ماهیت اشتعالزای مواد موجود در آنها، مستعد آتشسوزی هستند. برخی از عوامل موثر در بروز چنین حوادثی عبارتند از:
عدم رعایت نکات ایمنی در سوختگیری: عدم توجه به پروتکلهای ایمنی و آلودگی محیط حین سوختگیری میتواند منجر به بروز آتشسوزی شود.
برخورد وسایل نقلیه با مخازن و تجهیزات: تصادف یا برخورد تصادفی تانکرهای حمل مواد سوختی با مخازن و تجهیزات، یکی از دلایل مهم آتشسوزیها است.
نشتی و ترکیدگی لولهها: نشت یا ترکیدگی لولههای حامل مواد اشتعالزا در اثر فرسودگی یا فشار زیاد میتواند منجر به ایجاد انفجار شود.
الکتریسیته ساکن: تجمع الکتریسیته ساکن در سیستمهای حمل و نقل یا در محلهای نگهداری مواد سوختی میتواند جرقه ایجاد کند و بهدنبال آن آتشسوزی رخ دهد.
دما و فشار بالا: شرایط فیزیکی خاص مانند دما و فشار بالا نیز میتواند خطر بروز آتشسوزی را افزایش دهد.
تجهیزات و سیستمهای برقی معیوب: استفاده از تجهیزات برقی فرسوده یا معیوب، بهویژه در مناطق با غلظت بالای مواد قابل اشتعال، یکی از عوامل جدی وقوع آتشسوزیها است.
سیستمهای تشخیص آتش (F&G) در پتروپالایشگاهها:
سیستمهای تشخیص گاز F&G (Fire & Gas Detection) نقش مهمی در شناسایی زودهنگام حوادث آتشسوزی و نشتی گاز ایفا میکنند و از اجزای اصلی این سیستمها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
دتکتورهای شعلهای: این دتکتورها با تشخیص اشعههای UV و IR، میتوانند شعلهها را شناسایی کنند و بهسرعت هشدار دهند.
دتکتورهای گاز: این دتکتورها میتوانند نشتی گازهای خطرناک مانند متان و پروپان را شناسایی کنند و از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کنند.
دتکتورهای دود: دتکتورهای دود با تشخیص ذرات ریز دود در هوا، هشدارهای لازم را در مراحل اولیه آتشسوزی صادر میکنند.
سیستمهای مانیتورینگ: این سیستمها اطلاعات دتکتورها را پردازش میکنند و میتوانند در صورت بروز حادثه، دستوراتی را به سیستمهای اطفای حریق ارسال کنند.
سیستم اطفای حریق مناسب برای پتروپالایشگاهها:
به دلیل ویژگیهای خاص محیطهای پتروشیمی، استفاده از سیستمهای اطفای حریق مناسب اهمیت زیادی دارد. برخی از سیستمهای کارآمد اطفای حریق در این محیطها عبارتند از:
سیستمهای مه خشک (Dry Chemical): این سیستمها با استفاده از پودرهای مخصوص آتش را در لحظات اولیه خاموش کرده و از گسترش آن جلوگیری میکنند.
سیستمهای گازی (مانند CO2 و FM200): این سیستمها با استفاده از گازهای خاص، آتش را خاموش میکنند و به دلیل عدم نیاز به آب، از ایجاد خسارت به تجهیزات جلوگیری میکنند.
سیستمهای فوم: فومهای مخصوص برای محیطهای نفتی و گازی طراحی شدهاند که بهسرعت سطح آتش را پوشانده و از انتشار آن جلوگیری میکنند.
سیستمهای اسپری آب: این سیستمها با پاشیدن آب به منطقه آتشسوزی، دما را پایین آورده و از گسترش آتش جلوگیری میکنند. این سیستمها بهخصوص در محیطهای باز موثر هستند.
نتیجهگیری: پتروپالایشگاهها و صنایع مشابه به دلیل ماهیت خطرناک مواد موجود در آنها، نیاز به رعایت شدید اصول ایمنی و استفاده از سیستمهای پیشرفته تشخیص و اطفای حریق دارند. ترکیب مناسب سیستمهای F&G و استفاده از سیستمهای اطفای حریق مناسب میتواند از بروز حوادث جدی جلوگیری کرده و ایمنی کارکنان و تجهیزات را تضمین کند.