سیستم اطفای حریق گازی INERT GAS
سیستم اطفای حریق گازی INERT GAS خنثی از جمله تکنولوژیهای پیشرفته حفاظتی در برابر حریق هستند که با ساختار ویژه ای که دارند قادر هستند در مدت زمان کوتاهی حریق را کنترل و از گسترش آن جلوگیری نماید. نکته کلیدی در این سیستم ها ترکیب گاز و روش استفاده از آنها است.
«چکیدهای شنیدنی از آنچه در این مقاله میخوانید، اکنون در قالب پادکستی مختصر و مفید در دسترس شماست. با ما همراه باشید و به جای خواندن، گوش بسپارید.»
قابلیتهای سیستم اطفای حریق گازی INERT GAS
- مناسب برای تجهیزات حساس
- رسانای الکتریکی نیستند
- تخلیه سریع و سرکوب موثر حریقها
- صفر درصد پتانسیل آلودگی ازون
- تکنولوژی شیر با کیفیت بالا
- مناسب برای فضاهای انسانی و بدون انسان
- هزینه پایین سیستم و نگهداری وعدم نیاز به تعمیرات و نگهداری پیچیده
- چند منظوره بودن و اثربخشی وسیع این سیستم اطفای حریق گازی بر گستره وسیعی از مواد قابل اشتعال و سوختنی
مزایای سیستم اطفای حریق گازی INERT GAS
سیستمهای اطفای حریق گاز خنثی (Inert Gas) مزایای زیادی دارند که آنها را به یکی از مؤثرترین و امنترین روشهای خاموش کردن آتش در محیطهای حساس تبدیل میکند. در ادامه به توضیح کامل مزایای این سیستمها پرداختهام:
- کاهش خسارت به تجهیزات الکترونیکی
- استفاده از نازل های بی صدا
- استفاده در محیطها و تجهیزات حساس
- عدم ترکیب با محیط و عدم نیاز به تمیزی پس از تخلیه این سیستم
- سرعت تخلیه و سازگاری با حریقهای مختلف
- عدم تولید ازون پس از تخلیه سیستم
محاسبه گر تعداد کپسول IG-55 با حجم 140 لیتر و فشار 200 بار
انواع سیستم اطفای حریق گازی (خنثی) INERT GAS
سیستمهای اطفای حریق گازی Inert Gas (گاز خنثی) بهعنوان یکی از روشهای مؤثر برای خاموش کردن آتش در محیطهای بسته و حساس مورد استفاده قرار میگیرند. این گازها با کاهش اکسیژن در محیط به سطحی که آتشسوزی را متوقف میکند، بدون آسیب رساندن به تجهیزات یا محیطهای حساس، کار میکنند. سیستم اطفای حریق گاز خنثی به دلیل غیر سمی و غیر مخرب بودن، انتخاب مناسبی برای مکانهایی هستند که حفاظت از تجهیزات و افراد اهمیت زیادی دارد.
انواع گاز INERT | آرگون | نیتروژن | دی اکسید کربن |
IG 100 | — | 100% | — |
IG 01 | 100% | — | — |
IG 55 | 50% | 50% | — |
IG 541 | 40% | 52% | 8% |
ویژگی های سیستم اطفای حریق گازی INERT GAS
- تجهیزات و سیلندر کمتر
- قطعات مورد نیاز کمتر
- سیلندر با فشار بالا
- فن آوری تنظیم کننده فشار جریان ثابت
- فشار تخلیه ثابت
- سازگاریی دمایی از 20- تا 50+ درجه سانتی گراد
- عدم تاثیر بر فشار هوا و تهویه فضا
- فشار شیر Manifold و لوله کمتر از (200 Bar)
محدودیت های سیستم اطفای حریق گاز خنثی
- نیاز به امکانات خاص برای تخلیه
- برخی از گازهای خنثی ممکن است در برخی از شرایط محیطی محدودیت داشته باشند.
- هزینه بالای نصب اولیه این سیستمها نسبت به برخی از گزینههای دیگر ممکن است معایبی داشته باشد.
- استفاده از سیلندرهای بدون درز و جوشی به دلیل فشار کاری بالا که سبب بالارفتن هزینه میشود
نحوه عملکرد سیستم اطفای حریق گازی INERT GAS
سیستم اطفای حریق گازی خنثی راهکاری امن و مناسب، بدون اثر مخرب بر محیط است. به دلیل استفاده از روش منحصر بفرد شیرهای عامل اطفای با فشاری ثابت (جهت جلوگیری از اثرات مخرب در زمان عملکرد) وارد فضای تحت حفاظت خود می شود. جریان ثابت عامل اطفا امکان استفاده از لوله های با قطر کم، فشار کم (و ارزان تر) در مسیر لوله از مخزن گاز تا نازل را فراهم می کند. همچنین کاهش فضای لازم برای تخلیه، هزینه های نصب را به میزان 60% کاهش داده و قیمت تمام شده سیستم را بهینه می سازد.
سیستم اطفاء حریق گازی خنثی در یک نگاه
یک راهنمای جامع برای آشنایی با سیستمهای اطفاء حریق مبتنی بر گازهای بیاثر
💡 چگونه کار میکند؟
سیستمهای اطفاء حریق گازی خنثی با کاهش سطح اکسیژن در محیط به زیر سطح مورد نیاز برای احتراق، آتش را خاموش میکنند. این گازها شامل نیتروژن، آرگون یا ترکیبی از آنها هستند و کاملاً بیاثر و غیرسمی میباشند. این روش اطفاء، برخلاف سیستمهای مبتنی بر آب یا پودر، هیچ آسیبی به تجهیزات حساس وارد نمیکند.
انواع سیستمهای اطفاء حریق گازی خنثی
IG-55 (Argonite)
ترکیب: ۵۰٪ آرگون، ۵۰٪ نیتروژن
- اقتصادی و کارآمد
- مناسب برای فضاهای بزرگ
- کاملاً بیرنگ، بیبو و غیرسمی
IG-541 (Inergen)
ترکیب: ۵۲٪ نیتروژن، ۴۰٪ آرگون، ۸٪ دیاکسید کربن
- تنها گاز خنثی با تأیید سلامت برای انسان
- مکانیسم دوگانه اطفاء: کاهش اکسیژن و تحریک تنفس
- بسیار ایمن برای محیطهای پرسنلی
IG-100 (Nitrogen)
ترکیب: ۱۰۰٪ نیتروژن
- در دسترس و ارزان
- ایمن برای تجهیزات حساس
- بدون اثر گلخانهای
🏆 مزایا و برتریها نسبت به سایر سیستمها
مقایسه عملکرد سیستمهای اطفاء حریق
✅ ایمنی بالا برای انسان
به دلیل اینکه اکسیژن را به سطح قابل تنفس کاهش میدهد (نه به صفر)، برای حضور انسان در لحظه تخلیه خطر کمتری دارد (مخصوصا IG-541).
✅ بدون هیچگونه باقیمانده
گازهای خنثی پس از تخلیه به سرعت از محیط خارج شده و هیچگونه پسماند، گرد و غبار یا آسیبی به تجهیزات نمیگذارند.
✅ دوستدار محیط زیست
این گازها دارای پتانسیل تخریب لایه اوزون (ODP) و پتانسیل گرمایش جهانی (GWP) صفر هستند.
💪 نقاط قوت کلیدی
- عدم آسیب به تجهیزات الکترونیکی و سرورها
- مناسب برای اطفاء حریق انواع کلاسهای A, B, C
- قابلیت طراحی برای مناطق با دمای بسیار پایین یا بالا
- طول عمر بالا و نیاز به نگهداری کم
🏢 کاربردها
- مراکز داده (Data Centers) و اتاقهای سرور
- موزهها، گنجینهها و آرشیوهای اسناد
- اتاقهای کنترل و تابلوهای برق
- تأسیسات نفتی، گازی و پتروشیمی
🔥 نجات حیاتی در یک مرکز داده
در یک مرکز داده بزرگ، یک مشکل الکتریکی کوچک باعث ایجاد جرقه و شروع یک آتشسوزی در یکی از کابینتهای سرور شد. سنسورهای حرارتی و دودی به سرعت فعال شدند و زنگ خطر به صدا درآمد. در چنین شرایطی، استفاده از آب یا پودر میتوانست به کل تجهیزات و سرورها آسیب جدی وارد کند و میلیونها دلار ضرر به بار آورد.
اما به لطف سیستم اطفاء حریق گازی خنثی IG-55، در عرض چند ثانیه گاز بیاثر به داخل اتاق تخلیه شد. این گاز سطح اکسیژن را به دقت کاهش داد، بدون اینکه به تجهیزات آسیبی برساند. آتش به سرعت خاموش شد و تنها اثر باقیمانده، بوی دود بود.
تیم فنی پس از بررسی، متوجه شدند که هیچکدام از سرورها و تجهیزات جانبی آسیبی ندیدهاند و مرکز داده به سرعت به حالت عادی بازگشت. این تجربه نشان داد که انتخاب یک سیستم اطفاء حریق مناسب، میتواند در زمان بحران از فاجعه جلوگیری کرده و ارزش داراییهای حیاتی را حفظ کند.
نتیجه گیری
سیستم اطفای حریق گازی INERT GAS با ویژگیها و مزایا ویژه خود، به عنوان گزینهای مطمئن و مؤثر در حفاظت از تجهیزات حساس و محیطهای مختلف شناخته میشوند. با این حال، نیاز به امکانات خاص برای تخلیه و هزینههای نصب اولیه بالا، نکاتی هستند که در انتخاب و استفاده از این سیستمها باید مد نظر قرار گیرند. این سیستمها با توجه به نحوه عملکرد و کارایی آنها، هنوز به یکی از انتخابهای برتر در زمینه اطفای حریق به حساب میآیند.
سوالات متداول
انتخاب نوع گاز در سیستم اطفای حریق گازی inert به عوامل متعددی مثل نوع تجهیزات، حساسیت به رطوبت، فضا، دما و تهویه بستگی داره.
- IG-100 (نیتروژن خالص) برای اتاقهای حساس به الکترونیک مناسبه.
- IG-541 ترکیبی از نیتروژن، آرگون و CO₂ هست و در اتاقهایی با حضور افراد مناسبتره، چون درصد اکسیژن باقیمانده قابل تحملتره.
بر اساس استاندارد NFPA 2001 یا ISO 14520، باید حجم فضای حفاظتشده، دمای محیط، ارتفاع سقف، نوع ماده قابل احتراق و درصد اکسیژن هدف مشخص باشه.
فرمول عمومی:
V = حجم × ضریب تصحیح × ضریب نشت
سطح اکسیژن نباید به زیر 12% برسه. معمولاً بین 12% تا 15% حفظ میشه که هم برای خاموشکردن آتش مؤثره و هم برای زنده موندن افراد داخل فضا.
تست Door Fan Test باید انجام بشه تا نرخ نشت مشخص بشه. اگه میزان نشت از حد استاندارد بالاتر باشه، گاز به اندازه کافی باقی نمیمونه تا حریق رو مهار کنه.
نازلها باید بهگونهای طراحی بشن که گاز ظرف 60 ثانیه (طبق NFPA) به صورت یکنواخت تو کل فضا پخش بشه. فشار تخلیه معمولاً در بازه 200 تا 300 بار قرار میگیره و باید با توجه به ساختار فضا و مقاومت سازهای انتخاب بشه.
آژیر هشدار و چراغ چشمکزن باید حداقل 30 ثانیه قبل از تخلیه فعال بشن. همچنین کلید تأخیر دستی (manual abort) و کلید تخلیه اضطراری باید در دسترس باشن. نصب سیستم تهویه اضطراری بعد از تخلیه هم مهمه.
ترجیحاً در یک اتاق مجاور (Remote Room) با تهویه مناسب، یا در کابینهای فلزی ضدحریق. اگر در همان اتاق نصب میشوند، باید دقت شوند از آسیب فیزیکی و دمای بالا دور باشند.
بله، چون در زمان قطع برق اصلی، سیستم اعلان و اطفا باید کاملاً فعال باشد. UPS باید حداقل برای 24 ساعت آمادهبهکار باشد و 30 دقیقه در حالت آلارم کامل پشتیبانی دهد.
- NFPA 2001 (برای طراحی و نصب سیستمهای Clean Agent)
- ISO 14520 (برای گازهای Inert)
- BS EN 15004 (استاندارد اروپایی)
و همچنین رعایت مقررات داخلی سازمان آتشنشانی و HSE پروژه.
- تست توالی عملکرد (Sequence Test)
- تست پنل مرکزی، دتکتورها، آژیرها و کلیدهای دستی
- شبیهسازی تخلیه با هوای فشرده یا گاز بیاثر (بدون آتش)
- بازرسیهای دورهای و مانیتورینگ فشار سیلندرها
