سیستم اطفای حریق خط تر
سیستم اطفای حریق خط تر (Wet pipe sprinkler systems) امروزه به عنوان یکی از اثربخشترین و پرکاربردترین روشهای اطفای حریق در سراسر جهان شناخته میشود. این سیستمها با بهرهگیری از ویژگیهایی همچون دسترسی آسان به آب و هزینه کم، به تحقق اهداف امنیتی در مقابل آتش سوزی میپردازند.
مزایای سیستم اطفای حریق خط تر
- ارزانترین عامل اطفا
- در دسترس ترین عامل اطفا
- سادگی عملکرد
- آماده به کار بودن در حالت عادی
- کشف حریق خودکار
- تجهیزات ارزانتر
- قابل استفاده در انواع فضاها با ارتفاع مختلف
- آماده به کار مجدد در کمترین زمان
آمارهای جهانی و کارایی سیستم اطفای حریق خط تر
به گفته آمار جهانی، تا 80 درصد حوادث آتشسوزی در ساختمانهای مجهز به سیستم اطفای حریق خط تر با کمترین خسارت مهار یا پیشگیری شدهاند. نصب و نگهداری استاندارد این سیستمها، با قدرت مهار حداقل یک آتشسوزی را تضمین میکند.
این سیستمها بهطور خاص برای واکنش سریع و بهموقع در برابر حریق طراحی شدهاند و با استفاده از حسگرها و تجهیزات پیشرفته، در لحظه وقوع حریق فعال میشوند. وجود سیستمهای اطفای حریق در ساختمانها نه تنها میتواند از گسترش آتش جلوگیری کند، بلکه باعث کاهش قابل توجه خسارات جانی و مالی نیز میشود. همچنین، نگهداری منظم این تجهیزات، از جمله بررسی و سرویس دورهای آنها، نقش مهمی در اطمینان از عملکرد صحیح سیستم در زمانهای بحرانی ایفا میکند.
به عبارت دیگر، اجرای صحیح استانداردها در مراحل نصب و بهرهبرداری از سیستمهای اطفای حریق، تضمینی است برای ایجاد محیطی امنتر در ساختمانها.
نحوه عملکرد سیستم اطفای حریق خط تر
سیستم اطفای حریق خط تر (Wet) از جمله کارآمدترین و پرکاربردترین سیستمها برای مهار آتشسوزی در ساختمانهاست. در این سیستم، لولهها و اسپرینکلرها به طور دائمی تحت فشار آب هستند، به طوری که هرگونه افزایش دما میتواند سبب فعال شدن سریع اسپرینکلرها شود. با باز شدن اسپرینکلرها، آب به صورت مستقیم به محل آتش تخلیه شده و از گسترش حریق جلوگیری میکند.
از آنجا که این سیستمها به طور خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان عمل میکنند، امکان واکنش سریع و بهموقع در برابر آتش را فراهم میآورند. این ویژگی به خصوص در شرایطی که امکان حضور افراد در محل حادثه وجود ندارد، بسیار حیاتی است.
علاوه بر آن، آمارها نشان میدهند که 37 درصد از حوادث آتشسوزی تنها با فعال شدن یک اسپرینکلر مهار شدهاند. این رقم نشانگر کارایی بالای سیستمهای خط تر است و تاکید میکند که با استفاده از چنین سیستمهایی، میتوان به میزان چشمگیری خسارات ناشی از آتشسوزی را کاهش داد. همچنین، سیستمهای خط تر، به دلیل نیاز کمتر به تجهیزات پیچیده و قابل اعتماد بودن در شرایط اضطراری، انتخابی مناسب برای بسیاری از ساختمانها به شمار میآیند.
اجزا سیستم اطفای حریق خط تر
منبع یا مخرن اصلی
(Storage Tank)
لوله ها و انشعابات
(Pipe & Fitting)
پمپ اصلی
(Main Pump)
پمپ جوکی یا کمکی
(Jokey Pump)
شیر یکطرفه هشدار دهنده
(Wet Alarm Check Valve)
شیرهای دروازه ای
(Gate Valve)
شیرهای پروانه ای
(Butterfly Valve)
شیرهای یکطرفه
(Check Valve)
شیرهای تست و تخلیه
(Test & Drain Valve)
اسپرینکلرها در انواع مختلف
(Fire Sprinkler)
گیج اندازه گیری فشار
(Pressure Gauge)
ادوات نظارتی اطفای آبی
(Fire sprinkler monitoring)
طراحی سیستم اطفای حریق خط تر
در طراحی سیستم اطفای حریق خط تر (Wet pipe sprinkler systems) ، تحلیل خطر آتشسوزی براساس مساحت و تراکم فضا اساسی است. ساختمانها بر اساس خطر به کم خطر، خطر معمولی (گروه 1 و 2)، و پرخطر (گروه 1 و 2) تقسیم میشوند. بعد از این تصویب، تصرفات (S1، S2، S3) بر اساس ارتفاع و مساحت ساختمان مشخص میشوند. طبق دستورالعملهای آتشنشانی، تجهیزات باید به استانداردهای لازم مطابقت داشته باشند. در مراحل بعدی، حجم آب مورد نیاز جهت عملکرد سیستم تخمین زده شده و از نرمافزارها برای محاسبات هیدرولیکی استفاده میشود.
موارد استفاده از سیستم اطفای حریق خط تر
- این سیستمها در انبارها
- مراکز خرید
- پارکینگها
- ساختمانهای بلند
- کارخانجات
- نکته این سیستم اطفای حریق ممکن است در مناطق خیلی سرد احتمال یخزدگی آب ممکن است مشکلساز شود.
تاییدیه ها و استانداردهای سیستم اطفای حریق خط تر Wet
- UL
- FM
نتیجهگیری
سیستم اطفای حریق خط تر Wet با مزایای اقتصادی، سادگی عملکرد و کارایی بالا، به عنوان یک راهکار امنیتی برجسته برای مقابله با حوادث آتشسوزی در انواع فضاها مطرح میشوند. با انتخاب تجهیزات معتبر و رعایت استانداردها، این سیستمها میتوانند به مهار حوادث آتشسوزی و حفظ امنیت ساختمانها و افراد کمک کنند.
سوالات متداول اطفا حریق آبی تر
شیر یک طرفه هشدار دهنده مجموعه ای شامل تجهیزاتی همچون شیر یکطرفه، المان تاخیری یا بازدارنده(Retard Chamber)، شیر تست و تخلیه (Test & Drain Valve)، زنگ هشدار جریان آب (Water Motor Alarm)، سنسور جریان آب (Flow switch)، تجهیزات اندازه گیری (فشار سنج) و اتصالات می باشد. به کمک این مجموع می توان در زمان تست سیستم، فعالسازی پمپ، وقوع حریق و حتی خاموش کردن کل سیستم به وسیله سیگنالهای دریافتی سیستم را تحت نظارت داشت. شایان ذکر است بر اساس الزامات و مقررات سازمان آتش نشانی ضروریست این شیر جزو تجهیزات مورد تایید این سازمان باشد.
شیر تست و تخلیه سیستم های اطفای حریق در واقع یک شیر سه حالته است. که با چرخش 90 درجه ای آن، وضعیت شیر تغییر می نماید. کاربرد این شیرها بیشتر روی لوله های ورودی هر طبقه جهت انجام فعالیت هایی همچون تست، تخلیه، ایزوله کردن خط و یا شروع مجدد سیستم مورد استفاده قرار می گیرد. این شیرها غالبا در سایزهای 1 الی 2 اینچ موجودند و از طریق نشانگر شیشه ای روی بدنه وضعیت شیر مشخص می باشد.
نابر الزامات سازمان آتش نشانی وجود شیر یک طرفه (Check Valve) در رایزرهای سیستم های اطفای آبی تر الزامیست. چراکه در صورت عدم وجود شیر یک طرفه ممکن است آّب موجود در لوله پشت اسپرینکلر به سمت مخزن و لوله اصلی بازگردد و به هنگام وقوع حریق سیستم عملکرد مناسب را از خود بروز ندهد. به علاوه در زمان تست سیستم و یا در زمانی که تعویض اسپرینکلرها ضروریست با بستن شیر یکطرفه به راحتی می توان اقدام نمود.
رایزر اطفای حریق یا همان زون اسمبلی که معمولا در ابتدای انشعابات و یا ورودی هر طبقه نصب می گردد، به مجزا سازی فضاهای تحت کنترل سیستم اطفا کمک می نمایند. به این طریق که در زمان وقوع حریق تنها اسپرینکلرهای همان فضا فعال شده که منجر به صرف آب کمتری در سیستم می شود. همچنین از آنجاییکه سیگنال هشدار فلوسوییچ همان خط به سیستم اعلام ارسال شده کشف فضای آتش سوزی به طور دقیقتری مشخص می گردد. از مزایای دیگر این روش نیز می توان به تست و نگهداری ساده تر سیستم اشاره نمود.
– در یک سیستم اطفای حریق آبی تر با جریان آب در لوله های انشعابات تایمر فلوسوییچ فعال شده و در صورت تداوم جریان آب بیشتر از زمان تعیین شده تایمر Flow Switch سیگنال به مرکز اعلام حریق ارسال میشود.
– همچنین باز یا بسته شدن شیر پروانه ای سیگنالی را به پنل اعلام حریق مخابره می نماید. البته در انشعابات از آنجاییکه در حین انجام عملیات اطفا نیاز است شیرهای باز شوند از کانتکتی استفاده می گردد که باز شدن شیر را اعلام نماید.
– از دیگر سیگنال های سیستم اطفا کاهش سطح آب داخل مخزن که از طریق پرشرسوییچ متصل به شناور قابل تشخیص است.
– جهت نظارت بر عملکرد پمپ ها نیز سوییچ فشار نصب می گردد. که امکان مخابره به پنل اعلام حریق را دارد.
– قبل از مجموعه شیر یک طرفه آتش تشانی (Wet Alarm Check Valve) نیز یک پرشر سوییچ نصب شده
– همچنین در برخی سیستم ها یک شیر پروانه ای قبل از شیر یکطرفه قرار می گیرد که باز و بسته شدن آن سبب ارسال سیگنال می گردد.
– سوییچ های فشار روی شیر یکطرفه آتش نشانی نیز در زمان وقوع حریق و عملکرد اسپرینکلر با افزایش سطح آب در منبع انبساط سیگنال به پنل ارسال می نماید.
اغلب سیگنالهایی که بین سیستم های اعلام و اطفای حریق آبی ارسال می گردند، از سوی سیستم اطفای حریق به سمت سامانه اعلام حریق می باشد. تنها در برخی موارد آلارم هایی همچون وقوع حریق (Fire) و خطا در عملکرد سیستم اعلام حریق (Fault) از سامانه اعلام حریق به پنل اطفای حریق ارسال می گردد. ضمنا اگر پنل های اعلام و اطفای حریق از یک برند بوده یا امکان پشتیبانی از پروتکل های یکدیگر را داشته باشند، امکان شبکه نمودن آنها نیز میسر می باشد.
با استفاده از شیرهای پروانه ای سیگنال دار در سیستم های اطفای آبی امکان اطلاع از وضعیت (بسته یا باز بودن) شیر از طریق سیستم اعلام حریق میسر می گردد. لذا مطابق با الزامات سازمان آتش نشانی بایستی در سیستم های اطفای آبی از شیرهای پروانه ای سیگنال دار جهت نظارت بر این نوع سیستم ها استفاده نمود. بدین طریق می توان در سیستم های اتوماتیک از هر گونه خلل در عملکرد سیستم بر اثر تعمیرات، تست و یا حتی خرابکاری های عمدی تا حد زیادی جلوگیری نمود.
شیرهای پروانه ای سیگنال دار موجود در بازار از نوع شیر فلکه ای گیربکسی می باشند چرا که با چرخش فلکه به اندازه نیم دور شیر باز یا بسته شده و سیگنالی به پنل اعلام حریق و یا هر پنل واسط دیگری ارسال می گردد. شیرهایی با محرک اهرمی با توجه به نوع عملکرد باز و بسته نمودن شیر، جهت ارسال سیگنال دارای ضریب عملکرد بالایی نبوده و غالبا استفاده نمی گردند.
به طور کلی مشخصه های طراحی و ساخت تجهیزاتی که در فضاهای خارجی (Outdoor) نصب می گردند با تجهیزاتی که در فضاهای داخلی (Indoor) ساختمان استفاده می شوند، تفاوت دارد. به تبع نیز شیرهایی که در صنایع مختلف در فضاهای Outdoor مورد استفاده قرار می گیرند بایستی در مقابل شرایط جوی همچون باد، باران، خوردگی، تابش مستقیم آفتاب و… مقاوم بوده تا بتوانند عملکرد مورد انتظار را در طول زمان حفظ نمایند. یکی از اصلی ترین موارد جنس بدنه و پوشش های حفاظتی (نوع Coating) بدنه مناسب برای فضای بیرونی است.
به طور کلی مشخصه های طراحی و ساخت تجهیزاتی که در فضاهای خارجی (Outdoor) نصب می گردند با تجهیزاتی که در فضاهای داخلی (Indoor) ساختمان استفاده می شوند، تفاوت دارد. به تبع نیز شیرهایی که در صنایع مختلف در فضاهای Outdoor مورد استفاده قرار می گیرند بایستی در مقابل شرایط جوی همچون باد، باران، خوردگی، تابش مستقیم آفتاب و… مقاوم بوده تا بتوانند عملکرد مورد انتظار را در طول زمان حفظ نمایند. یکی از اصلی ترین موارد جنس بدنه و پوشش های حفاظتی (نوع Coating) بدنه مناسب برای فضای بیرونی است.
درست است که در برخی موقع امکان شیر پروانه ای به جای شیرهای دروازه ای OS&Y وجود دارد ولی به دلایل زیر توصیه می گردد، این اقدام صورت نگیرد:
1- با استفاده از شیرهای دروازه ای OS&Y امکان مشاهده وضعیت شیر با یک نگاه توسط بهره بردار امکان پذیر است که از بروی خطاهای احتمالی جلوگیری می کند.
2- افت فشار شیرهای دروازه ای OS&Y کمتر از شیرهای پروانه ایست.
3- آب بندی شیرهای دروازه ای OS&Y آسانتر بوده و سبب می شود این شیرها کارکرد مطمین تری در طول زمان داشته باشند.
بر اساس مقررات و الزامات سازمان آتش نشانی قبل و بعد پمپ و همچنین قبل از Wet alarm check valve ضروریست شیرهای دروازه ای OS&Y آن هم از نوع Listed (مورد تایید در لیست سازمان آتش نشانی) مورد استفاده قرار گیرند.
یک رایزر اطفای حریق (Firefighting riser) شامل یک خط انشعاب است که تجهیزاتی همچون:
– شیر پروانه ای (که توصیه می گردد از نوع شیرپروانه ای سیگنالدار استفاده گردد.)
– فلوسوییچ
– فشار سنج یا مانومتر
– شیر تست و تخلیه
– تعدادی اسپرینکلر اطفای حریق روی یک انشعاب
تشکیل می گردد. رایزر اطفای حریق با نام های دیگری همچون زون اسمبلی و یا Zone Control Valve آتش نشانی نیز شناخته می شود. رایزر اطفای حریق بر روی انشعابات لوله های، در ابتدای ورودی هر طبقه، جهت کنترل آب ورودی به هر طبقه نصب می گردد. و از خروج بی مورد آب در سایر فضاها جلوگیری می کند.
وجود تایمر(المان تاخیری) در فلوسوییچ های اطفای حریق سبب میشود از ارسال سیگنال کاذب به سیستم اعلام حریق جلوگیری به عمل آید. چرا که در اثر عمل وجود تایمر (Retard Chamber) هرگونه جریان آب از قبیل شکستن حباب و عمل نمودن تنها یک اسپرینکلر، تخلیه آب خط جهت تست و یا هرگونه فعالیت دیگری الارم کاذب مخابره گردد. وجود تایمر در فلو سوییچ کمک می کند تنها در صورت استمرار جریان آب در لوله و گذشت زمان بیشتر از تاخیر (Delay) تنظیم شده سیگنال به سامانه اعلام حریق و یا هر پنل واسط (Junction Box) ارسال گردد.
فلوسوئیچ اطفای که در سیستم های آبی تر بکار گرفته می شوند شامل دو نوع پیچی یا کلمپی می باشند. که تصاویر آنها در ادامه قابل مشاهده اند.
1- مدل کلمپی: ضروریست مطابق سایز لوله انتخاب گردد. به عنوان مثال برای لوله سایز 4 اینج حتما فلوسوییچ 4 اینچی (WFD40) قابل استفاده است. این مدل غالبا در سایزهای 2 الی 8 اینچ در دسترسند.
مدل پیچی (T-Tap) قابل استفاده برای انواع سایزها بخصوص سایزهای کوچکتر است و با ایجاد یک حفره روی لوله بسادگی نصب میگردد. نکته مهم در استفاده از این مدل انتخاب پدل یا پارووی مناسب با سایز لوله است.
– از آنجاییکه دو سیگنال، یکی از فلوسوییچ اطفای حریق و دیگری از گیربکس شیر پروانه ای به سیستم اعلام حریق ارسال می گردد به کمک یک کابل چهارسیمه به دو صورت زیر می توان استفاده نمود.
2*(2*1.5)
4*1.5
– نکته حایز اهمیت در خصوص انتخاب نوع کابل این است که مقاومت حرارتی این کابلها ضروریست بالاتر از سایر کابلها بوده تا در زمان حریق نیز بتواند هشدارهای لازم را مخابره نماید.
– در ضمن پیشنهاد می گرد کابل داخل یک پنل واسط (Junction Box) مستقل، همراه لیبل و شماره نصب گردد تا در صورت نیازهای نگهداری و تعمیرات کمترین میزان مشکل را ایجاد نماید.
از آنجایی که سیگنال های ارسالی از زون اسمبلی (رایزر اطفا) تماما خروجی هستند نیاز به منبع تغذیع ندارند. در واقع سیگنال های ارسالی از زون اسمبلی به مرکز اعلام حریق بصورت کنتاکت Normally Open (NO) و یا Normally Close (NC) بوده که تنها باز با یسته شدن این کنتاکت ها را اطلاع رسانی می کنند و نیازی به منبع تغذیه ای ندارند. (تصویر یک Jb اضافه شود.)
– جهت دریافت سیگنال از فلوسوییچ اطفای حریق مطابق دیاگرام زیر با استفاده یک کابل دو رشته می توان اقدام نمود. بدین ترتیب با استفاده از یکی از سرهای کنتاکت های Normally Open (NO) و یا Normally Close (NC) خروجی A یا B و سر مشترک (COM) و همچنین اضافه نمودن یک مقاومت انتهای خط (EOL) مطابق شکل زیر عمل نمود.
– شایان ذکر است میزان این مقاومت بسته به نوع پنل (ادرس پذیر یا متعارف) متفاوت می باشد. به عنوان مثال اندازه این مقاومت برای
پنل متعارف 1X:4.7 کیلو اهم
پنل آدرسپذیر 2X: 150 کیلو اهم
پنل آدرسپذیر GST: 4.7 کیلو اهم
– با توجه به وجود دو سری کنتاکت می توان از کنتاکت دیگر جهت ارسال سیگنال به هر پنل واسط دیگری و یا روشن نمودن ادواتی چون فن، چراغ و غیره بهره برد.
هدف استفاده از فلوسوییچ در انشعابات سیستم آبرسانی اطفا تشخیص جریان لحظه ای آب نیست و به همین دلیل است که المان تاخیری در آن بکار برده می شود. تداوم جریان آب در لوله بایستی توسط فلوسویچ تشخیص داده شود. همچنین لازم بذکر است از آنجاییکه در سیستم های اطفای آبی تر، آب در کل سیستم وجود دارد، سوئیچ فشار (Pressure switch) عملا کمکی به سیستم نکرده و تنها سبب بروز الارم های کاذب می گردد. در واقع صرفا اطلاع از تغییرات فشار اطلاعات مورد نیاز ما را تامین نمیکند.
در ادامه به چند نکات کلیدی جهت نصب فلوسو ئیچ اشاره می گردد:
1- در جدول زیر حفره مورد زیاد جهت نصب فلوسوییچ برای سایزهای مختلف لوله ارایه می گردد.
2- از انصال مستقیم کابلها خوداری و آنها را روی ترمینال های یک پنل واسط متصل نمایید.
3- نحوه تنظیم تایمر تاخیر (Retard Chamber) فلوسوییچ مطابق شکل زیر از 0 تا 90 ثانیه با فواصل 15 ثانیه ای در اختیار است. که بسته به طراحی سیستم و معلومات تجربی معمولا تنظیم می شوند.
دستکاری شیرهای اطفای حریق می تواند سبب خرابکاری ها و خسارات جبران ناپذیری گردد. برای جلوگیری از دستکاری این شیرها غالبا به روش هایی از قبیل زنجیر کردن شیرها، کنترل تردد افراد، قفل نمودن دربها در فضاهای محصور و … صورت می پذیرد. ولی می توان گفت هیچ کدام از رش های ذکر شده راه حل مطمینی نمی باشند. پیشنهاد ما بکارگیری سوییچ های نظارتی (Supervisor Switches) است. با بکارگیری این سوییچ ها علاوه بر جلوگیری از دستکاری های عمدی از موقعیت شیر نیز مطلع خواهید بود.
دستکاری شیرهای اطفای حریق می تواند سبب خرابکاری ها و خسارات جبران ناپذیری گردد. برای جلوگیری از دستکاری این شیرها غالبا به روش هایی از قبیل زنجیر کردن شیرها، کنترل تردد افراد، قفل نمودن دربها در فضاهای محصور و … صورت می پذیرد. ولی می توان گفت هیچ کدام از رش های ذکر شده راه حل مطمینی نمی باشند. پیشنهاد ما بکارگیری سوییچ های نظارتی (Supervisor Switches) است. با بکارگیری این سوییچ ها علاوه بر جلوگیری از دستکاری های عمدی از موقعیت شیر نیز مطلع خواهید بود.
بپیوست دیاگرام یک سیستم اطفای حریق آبی تر اتوماتیک برای یک ساختمان 8 طبقه ترسیم شده است.
در سیستم های اطفای حریق آبی تر، آب در خطوط لوله منتهی به اسپرینکلر موجود است. مادامی که فشار آب در لوله ها تامین باشد، نیازی به روشن بودن پمپ نمی باشد ولی زمانی که فشار آب برای فعال کردن اسپرینکلرها خیلی کم بوده و یا بر اثر فعال شدن بیش از یک اسپرینکلر در انشعاب افت فشار در خط رخ دهد، استفاده از پمپ های آتش نشانی ضروری است و بایستی پمپ اطفای حریق شروع بکار کند.
در ادامه شرح جداگانه وضعیت های یک سیستم اطفای حریق آبی تر ارایه می گردد:
1- حالت آماده به کار (Standby): در این حالت نیازی به روشن بودن پمپ اصلی نبوده و فشار آب مورد نیاز سیستم تامین گردیده و فشارسنج های قبل و بعد از شیر یکطرفه مقدار یکسانی که معادل فشار خط است نمایش می دهند. آب مورد نیاز سیستم اسپرینکلر جهت اقدام به عملیات اطفای حریق تامین شده است.
2- حالت تخلیه سیستم (Purge) : در این حالت به دلیل عمل نمودن اسپرینکلرها با افت فشار روبرو هستیم. برای تخلیه ابتدا پمپ اصلی را خاموش می کنیم. بدین ترتیب سطح آب موجود در منبع انبساط شیر یک طرفه پایین آمده و مانده آب موجود پس از شیر یکطرفه نیز از طریق شیر تخلیه خارج می گردد. بدین طریق خط تخلیه و بی اب می شود.
3- انجام عملیات اطفا (Alarm): در این حالت با عمل نمودن بیش از یک اسپرینکلر اطفای حریق فشار آب رایزر اطفای حریق کاهش یافته و جریان آب جاری پس از گذشتن از زمان تنظیم شده در المان فلوسوییچ سبب ارسال سیگنال به پنل اعلام حریق می شود. با تداوم جریان آب سطح آب موجود در منبع انبساط کاهش می یابد. ابتدا پمپ جوکی(Jockey Pump) روشن می شود تا افت فشار آب را تامین نماید ولی با گذشت زمان لازم است پمپ اصلی نیز وارد مدار شود تا آب مورد نیاز سیستم تامین گردد.
4- حالت تست سیستم (Test): با تغییر دادن وضعیت شیر سه حالته (Test & Drain Valve) روی حالت تست آب موجود در رایزر شروع به تخلیه نموده و افت فشار در لوله رخ می دهد، اختلاف فشار قبل و بعد شیر یک طرفه (Wet Alarm Check Valve) سبب روشن شدن پمپ جوکی می گردد که این اقدام سبب جاری شدن آب و پر شدن منبع انبساط می گردد، سپس تایمر فلوسوییچ فعال شده و با گذشت زمان هم فلوسوییچ و هم زنگ مکانیکی سیگنال هایی را به مرکز اعلام حریق ارسال می نماید.
اتصالات شیاردار یا همان اتصالات گروود (Grooved) به دلیل آب بندی و نصب ساده تر و عدم نیاز به فعالیت های دشوار چون جوشکاری نسبت به اتصالات جوشی دارای سرعت و سهولت بالاتر نصب برای انواع تجهیزات علی الخصوص شیرهاست. ضمن آنکه تعویض تجهیزات گروود نیز سهل تر یوده و خرابکاری های کمتری در پی دارد.
همچنین استفاده از این نوع اتصالات دارای دقت بالاتری نسبت به سایر اتصالات بوده و از لحاظ ظاهر کار نیز ظرافت بیشتری دارد. همچنین در اتصالات فلنجی که نیاز به جوش کاری وجود دارد، مشکلاتی مانند آتش سوزی ، عدم انطباق جوش ها با استاندارد ها و آیین نامه و … وجود دارد و ممکن است نیاز به دوباره کاری و هزینه های اضافی گردد .
در سال های اخیر اتصالات Grooved در سراسر جهان در حال پیشی گرفتن از اتصالات جوشی و فلنج هاست. در کشور ما اتصالات Grooved علی الخصوص برای تجهیزاتی همچون شیرها کمتر مورد استقبال قرار گرفته است ولی از آنجاییکه نصب و بهره برداری ساده تری نسبت به اتصالات فلنجی و جوشی دارند و آب بندی آنها آسانتر است بایستی سطح شناخت و آگاهی در این حوزه توسعه یابد. اتصالات Grooved به عنوان روشی سریع، آسان، قابل اطمینان می تواند جایگزین اتصالات جوشی شده و همچنین با افزایش سرعت اجرای لوله کشی به میزان چشمگیر و كاهش تخريب محيط به افزایش بهره وری سیستم کمک نماید.
شیرهای سیستم اطفای حریق دارای اجزای لاستیکی و گسکت هایی (Gasket) هستند که با گذشت زمان نیاز به تعویض دارند. از آنجاییکه قیمت شیرها به طور نسبی بالا می باشد، تعویض شیر مقرون به صرفه نبوده و انتخاب شیر از برندهای معتبر و شناخته شده که لوازم یدکی(Spare Part) آنها بسهولت قابل دسترسی هست معقولانه تر خواهد بود. برندهای معتبر اصولا در لیست های مورد تایید سازمان آتش نشانی ثبت گردیده اند. لذا می توان گفت یک راه مطمین جهت اطمینان از تسهیل در تامین لوازم یدکی انتخاب از این لسیت (Listed) می باشد.
ترتیب اجزای زون اسمبلی امکان پذیر نبوده و تغییر در آن باعث خلل در عملکرد سیستم می گردد. این ترتیب به شرح زیر از سمت لوله اصلی می باشد:
1- شیر پروانه ای سیگنالدار
2- فلوسوییچ (Flow Switch )
3- فشار سنج (Pressure Switch)
4- شیر یکطرفه (Swing Check Valve)
5- شیر تست و تخلیه (Test & Drain Valve)
6- اسپرینکلر اطفای حریق
جابه جا شدن هر کدام از تجهیزات سبب عدم کارکرد صحیح سیستم در وضعیت های مختلف همچون حالت اطفا، تست، تخلیه یا خاموش کردن سیستم و شروع به کار سیستم می گردد.
فلنج ها جهت اتصال تجهیرات مختلف همچون شیرآلات و غیره به لوله ها در انواع سیستم های لوله کشی بکار برده می شود و دارای انواع مختلفی می باشد. در ادامه انواع اتصالات فلنج بر اساس رده بندی فشار آمده است.
1- فلنجهای گروهANSI که دارای بیشترین فشار قابل تحمل بوده و بر اساس استاندارد API به كلاسهای 5000-3000-2000-15000-10000 رده بندی می گردند.
2- فلنجهای گروه PN که مطابق با استاندارد DIN طبقه بندی می گردند و عدد مقابل آنها فشار اسمی بر حسب BAR را مشخص می نماید.
3- فلنج هایی که بر اساس استاندارد ASME دسته بندی می گردند و در کلاسهای مختلف فشار بر حسب Psi مشخص می گردند.
4- نوع فلنج ها غالبا روی بدنه شیرها حک می گردد.
محاسبه ی فشار نامی تجهیزات زون اسمبلی همانند سایر اجزای سیستم اطفای حریق آبی متاثر از مشخصات بنا و مساحت فضای تحت پوشش اطفا می باشد. علاوه بر آن محاسبات هیدرولیکی سیستم توسط نرم افزارهای تخصصی (همچون PDMS، Auto-Shrink و Elit) فشار خطوط لوله و تجهیزات را مشخص می نماید. البته روش های تجربی و به کار گیری جدول های از پیش تعریف شده موجود در استاندارد های NFPA و BS هم تخمینی از مقدار فشار تجهیزات در اختیار قرار می دهند که البته دقت محاسبات نرم افزاری را نخواهند داشت.
شیرهای دروازه ای OS&Y یا همان شیرهای دروازه ای رزه بلند امکان مشاهده وضعیت شیر را با یک نگاه برای اپراتور مقدور می سازد. اصطلاح OS&Y مخفف عبارت “outside stem and yoke” بوده به این معنا که در این مدل شیرهای دروازه ای با چرخش یک دسته (Handwheel) در بالای شیر قرار دارد شیر باز و بسته میشود. با باز شدن شیر محور شیر به سمت بالا حرکت کرده و کاربر را قادر می سازد با یک نگاه از باز بودن شیر مطمین سازد. در سیستم های اطفای حریق آبی با توجه به اهمیت ثانیه ها در عملیات اطفای حریق و مطابق با قوانین و مقررات سازمان آتش نشانی استفاده از این نوع شیرها شده است.
بر اساس ضوابط سازمان آتش نشانی استفاده از شیرهای پروانه ای با قابلیت ارسال سیگنال جهت نظارت که البته مورد تایید این سازمان نیز باشد، ضروریست. مطابق بند 7-3-4 الزامات سیستم اطفای حریق: شیرهای کنترل سیستم اسپرینکلر ساختمانهای گروه S2 و S3 باید تحت نظارت باشند تا از باز بودن آنها اطمینان حاصل شده و در صورت بسته بودن، سیگنال خطای آن به سیستم اعلام حریق ساختمان ارسال گردد. بدین طریق استفاده از شیرهای پروانه ای معمولی در خطوط اطفای آبی مقدور نمی باشد.