انتخاب عامل اطفای مناسب از میان عامل های اطفای شیمیایی، گازهای خنثی و یا روش های آبی

به دلیل وجود انواع بی شماری سیستم های اطفای حریق در بازار ، تعیین اینكه چه نوع سیستم های اطفای حریق برای فضای کاری مدنظر، دارایی های مهم و مهمتر از همه نوع کاربری ایده آل است، یک چالش محسوب می شود.
در این مقاله قصد داریم به مزایا و مشخصات هر نو سیستم بپردازیم و جهت انتخاب بهترین سیستم با توجه به فضای تحت پوشش راهنمایی هایی ارائه نماییم.

امروزه از چه نوع سیستم های اطفای حریقی استفاده می شود؟

امروزه سیستم های اطفای حریق سطوح مختلفی از محافظت را ارایه می دهند که با سیستم های سنتی اطفای حریق آبی اسپرینکلر تفاوت های بسیاری دارد. این سیستم ها غالبا به صورت زیر دسته بندی شود:
1- عامل های اطفای شیمیایی(Chemical Clean Agents )
2- گازهای خنثی(Inert Gases)
3- گاز دی اکسید کربن (CO2 Systems)
4- سیستم های اطفای واتر میست (Water Mist Systems)

1- عامل های اطفای شیمیایی(Chemical Clean Agents )
عامل های اطفای شیمیایی شامل گازECARO-25® (HFC-125) ، گاز FM-200 (HFC-227ea) ، مایع ضد حریق 3MTM NovecTM 1230 و سایر موارد می باشند. همه موارد ذکر شده اطفای بسیار سریع و از همه مهمتر در حضور افراد را ارائه می دهند. این راهکار مناسب حفاظت از دارایی های غیر قابل تعویض مانند رایانه، سرور، تجهیرات الکترونیکی و گرانقیمت، آثار هنری، مراکز بایگانی و موارد دیگر می باشد. چرا که هیچ گونه خسارتی تولید نمی کنند. و آسیب هاییکه را که سیستم های سنتی اطفای حریق آبی اسپرینکلر برای بنا ایجاد می نماید را ندارد.
2- گازهای خنثی (Inert Gases)
گازهای بی اثر همچون نیتروژن، آرگون و CO2 یا ترکیبی از دو یا چند ماده را شامل می شود. این گازها با کاهش سطح اکسیژن آتش را مهار می نمایند. این عوامل گازی هم برای افراد و هم برای محیط زیست بی خطر هستند.
3- گاز دی اکسید کربن (CO2 Systems)
این سیستم ها همچون پتوی سنگینی عمل کرده که سطح اکسیژن را تا حدی کاهش دهد که احتراق در آن رخ ندهد. از آنجا که برای افراد ناامن است، گاز CO2 فقط برای محیط ها یا مناطقی که معمولاً توسط کارمندان یا مشتریان غیرقابل دسترسی هستند، توصیه می شود.
4- سیستم های اطفای واتر میست (Water Mist Systems)
سیستم واترمیست با تولید قطرات آب فوق العاده ریز و استفاده از 50 تا 90 درصد آب کمتر از سیستم های اسپرینکلر و همچنین عملکرد بهبود یافته اقدام به اطفا می نماید و در نتیجه خسارت ناچیز به فضا وارد می سازد. برای داشتن قابلیت مستمر اطفا، به یک منبع آب در ساختمان متصل است.
کدام سیستم اطفای حریق برای فضای مورد نظر شما مناسب است؟
هر کدام از عامل های اطفای حریق مزایای ذاتی خود را دارند. کدام یک از موارد زیر برای شما اولویت محسوب می شوند؟
1- اثربخشی درمقابل هزینه سیستم
2- دوستی با محیط زیست
3- انعطاف پذیری در طراحی
4- میزان خرابی و نیازهای پاکسازی پس از عملیات اطفا
5- تاییدیه ها و گواهینامه ها

1- اثربخشی درمقابل هزینه سیستم
امروزه سیستم های اطفای واتر میست به عنوان روشی مقرون به صرفه برای مهار آتش به روش آبی تبدیل شده است.
از میان سیستم های مبتنی با عامل های شیمیایی، ECARO-25 مقرون به صرفه ترین راهکار محسوب می شود. به دلیل خاصیت شیمیایی و تمایل طبیعی برای پر کردن فضای مناسب ، HFC-125 به 10 درصد ماده کمتری نسبت به HFC-227ea و 35 درصد ماده کمتری نسبت به FK-5-1-12 نیاز دارد.
2- دوستی با محیط زیست
حدود 30 سال پیش، گازهای هالون به عنوان سبز ترین سیستم اطفای حریق مطرح بودند ولی امروزه گزینه های بسیار سبز تری در دسترس است.
سیستم های مبتنی بر اطفای آبی و گازهای بی اثر سبزترین گزینه های موجود هستند، زیرا آب و گاز بی اثر به طور طبیعی موادی هستند که ما از محیط زیست استخراج می کنیم. اگر دوستی محیط زیست برای سازمان شما از اهمیت بیشتری برخوردار است، این راهکارها مناسبترند.
3- انعطاف پذیری در طراحی
سیستم های اطفای گاز های خنثی انعطاف پذیرترین گزینه های طراحی را به دو دلیل اصلی ارائه می دهند. این گازها در فشارهایی بیش از 4000 psi ، در مقایسه با مواد شیمیایی ذخیره شده از 360-725 psi ذخیره می شوند. و در مقایسه با مواد شیمیایی که به عنوان مایع ذخیره می شوند و به عنوان جریان از طریق شبکه لوله، آسیب بیشتری در اصطکاک دارند ، ذخیره می شوند.
گازهای خنثی با انرژی بیشتری نسبت به مواد شیمیایی تخلیه میشوند. انرژی بیشتر بدین معنی است که گاز خنثی می تواند مسافت های طولانی تری را از طریق لوله های با قطر کوچکتر بپیماید. این امکان، اجازه محافظت از کف و چندین فضا از یک ساختمان با استفاده از یک سیلندر فراهم می کند.
علاوه بر این، سیستم های عامل گازی محافظت سه بعدی ارایه می دهند؛ در حالیکه سیستم های اسپرینکلر قادر به ارایه چنین محافظتی نیستند. این بدان معنی است که گاز خنثی می تواند به هر فوت مکعبی از یک فضای محافظت شده نفوذ کند. قطرات آب حاصل از اسپرینکلر دارای این خاصیت سه بعدی نیستند و برای دستیابی به آتشی که توسط یک شیء در فضای محافظت شده، پوشش کمتری ارایه می دهد.
4- میزان خرابی و نیازهای پاکسازی پس از عملیات اطفا
سیستم های اطفا حریق گازی دارای یک مزیت اصلی نسبت به سیستم های سنتی آبی اسپرینکلر هستند: حداقل تمیز کردن و خرابی.
سیستم های سنتی آبی اسپرینکلر می توانند به اندازه خود آتش سوزی به ساختمان یا دارایی های مهم آن آسیب برسانند. به عنوان مثال، اگر یک سیم کوچک در یک مکان تاریخی یا یک مرکز داده مشتعل شود، به منظور سرکوب آتش کوچک، احتمالاً کل اتاق با آب غرق می شود. این می تواند صدمات جبران ناپذیری ایجاد کند و در طی روزها یا حتی هفته ها پاکسازی زمان بگیرد.
برعکس، یک عامل شیمیایی پاک یا گاز خنثی آتش سوزی را در سریعترین حالت مهار نموده و تخریب بسیار کمی برای کسب و کار شما ایجاد می کند.
5- تاییدیه ها و گواهینامه ها
کلیه سیستم های اطفای گازی مبتنی بر عامل های پاک توسط بزرگترین آژانس های بین المللی استاندارد حفاظت از آتش و آژانس های سیاست گذاری محیط زیست تأیید می شوند. در بین مواد شیمیایی HFC-227ea دارای سابقه طولانی ترین مسیر و بیشترین تعداد نصب است. این ماده تقریباً مشخص ترین ماده شیمیایی در سطح جهان است.
همچنین گازهای خنثی، در درجه اول به دلیل مشخصات مطلوب زیست محیطی و سابقه طولانی در استفاده در مهار آتش در سراسر جهان پذیرفته شده اند.
کدام سیستم های اطفای حریق برای فضای کاربری من موثرتر است؟
مهمترین مرحله در فرآیند تصمیم گیری یافتن راهکاریست که به بهترین گزینه برای این فضا محسوب می گردد:
1- فضاهای تجاری
2- فضاهای صنعتی
3- فضاهایی با دارایی غیر قابل تعویض یا جایگزینی

1- فضاهای تجاری
فضاهای تجاری شامل فضاهای سکونتی، مراقبت های بهداشتی، مدارس، کتابخانه ها و ساختمان های اداری می باشد. مکانهایی که مردم در آن زندگی می کنند و یا کار می کنند. این فضاها معمولاً دارای چندین کارکرد هستند که هرکدام نیازها و اولویت های اطفای حریق مربوط به خود را دارند. به عنوان مثال، یک مرکز مراقبت های بهداشتی ممکن است برای محافظت از اتاق ها، مناطق مشترک و ژنراتورهای پشتیبان، یک ماده شیمیایی مانند HFC-125 یا HFC-227ea و برای اتاق های سرور و تجهیزات پزشکی الکترونیکی مانند MRI از سیستم واترمیست استفاده کند. ارائه دهندگان سیستم های خاص خطر مانند Fike می توانند به موثرترین راه حل های سفارشی برای این فضاها به صورت منحصر به فردی کمک کنند.
2- فضاهای صنعتی
فضاهای صنعتی شامل کارخانه ها و فروشگاه های ماشین آلات؛ سیستم های واتر میست و CO2 بیشتر به دلیل مقرون به صرفه بودن و انواع خطراتی که معمولاً در این محیط ها وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال، سیستم های واتر میست در سرکوب کلاس B و خطرات ناشی از آتش سوزی مبتنی بر مایع در ارتباط با لغزنده های lube ، شفت های توربین و ژنراتورهای دیزلی مؤثر است. C02 برای فضاهای در دستگاه های خاص یا بخش های یک خط مونتاژ توصیه می شوند.
3- فضاهایی با دارایی غیر قابل تعویض یا جایگزینی
فضاهایی با دارایی غیر قابل تعویض یا جایگزینی شامل مراکز داده، تجهیزات مخابراتی و ارتباط از راه دور، موزه ها و اماکن تاریخی می باشد. فضاهایی که دارایی های مهم وجود دارد برای بیشترین حفاظت و حفظ دارایی های غیر قابل تعویض، مانند اطلاعات کاربر تحت پشتیبانی سرور یا مصنوعات تاریخی، روش های اطفای گازی (شیمیایی یا خنثی) ایده آل هستند.